Instytucje międzynarodowe wspierające innowacje społeczne

W wielu krajach rozwój innowacji społecznych nie jest pozostawiony przypadkowi. Za nowatorskimi rozwiązaniami stoją instytucje, które nie tylko finansują odważne pomysły, ale też łączą ludzi, wspierają współpracę międzysektorową i pomagają wprowadzać zmiany systemowe. Od funduszy publicznych, takich jak fiński Sitra, po brytyjską Nestę czy amerykański Stanford – Center for Social Innovation – organizacje te pełnią rolę laboratoriów przyszłości, w których testuje się nowe modele działania społeczeństwa, gospodarki i państwa. Wspólnym mianownikiem ich pracy jest przekonanie, że innowacje społeczne mogą realnie poprawiać jakość życia – nie tylko poprzez technologię, lecz przede wszystkim przez współpracę, zaufanie i mądrze zaprojektowane rozwiązania dla ludzi.

The Finnish Innovation Fund Sitra to niezależna fundacja publiczna działająca pod nadzorem parlamentu Finlandii. Założona w 1967 roku, od początku ma jedno zadanie – przewidywać zmiany społeczne i tworzyć rozwiązania, pomocne w budowaniu zdrowszego, bardziej zrównoważonego i innowacyjnego społeczeństwa. Dziś Sitra pełni jednocześnie funkcję think-tanku, inwestora społecznego i katalizatora współpracy między sektorem publicznym, prywatnym i społecznym.

Nowa strategia organizacji, zatwierdzona w 2024 roku, wzmacnia jej zaangażowanie w promowanie dobrobytu społecznego, zrównoważonego wzrostu gospodarczego oraz innowacji, które wspierają przejście na gospodarkę niskoemisyjną i wzmacniają odporność społeczeństwa.

Kluczowe obszary działalności Sitry

Sitra koncentruje się wokół trzech głównych kierunków działań:

„Prognozowanie i wnikliwość” (ang. Foresight and Insight) – prowadzenie analiz i badań nad przyszłymi trendami społecznymi, gospodarczymi i technologicznymi, które wspierają rząd oraz obywateli w podejmowaniu decyzji opartych na wiedzy i danych.

„Edukacja i współpraca” (ang. Training) – tworzenie przestrzeni, w której spotykają się innowatorzy, liderzy zmian i decydenci. Sitra prowadzi programy szkoleniowe, sieciuje ekspertów i wspiera wymianę doświadczeń między sektorami.

„Zrównoważone rozwiązania” (ang. Sustainable Solutions) – wspieranie projektów, które pomagają ograniczać zużycie zasobów, przeciwdziałać zmianom klimatycznym i promować gospodarkę cyrkularną.

W praktyce działalność Sitry obejmuje:

• wspieranie innowacji społecznych, pilotaży i eksperymentów, które mogą być skalowane i wdrażane szerzej,
• rozwijanie inicjatyw w takich obszarach, jak gospodarka cyrkularna, sztuczna inteligencja i dane, demokracja, uczestnictwo obywatelskie oraz włączenie społeczne,
• ogłaszanie konkursów i grantów (tzw. funding calls) dla sektora publicznego, prywatnego i organizacji pozarządowych,
• opracowywanie raportów i przewodników wspierających wdrażanie innowacji w praktyce.

Komu Sitra pomaga?

Dzięki swojej szerokiej formule działania, Sitra wspiera różnorodne grupy:

• sektor publiczny – w szczególności samorządy i instytucje państwowe, które poszukują nowych modeli usług i innowacji w administracji.
• organizacje społeczne i NGO – wdrażające rozwiązania społeczne, eksperymentujące z nowymi metodami pracy i współpracy.
• sektor prywatny i startupy – rozwijające technologie oraz modele biznesowe o pozytywnym wpływie społecznym i środowiskowym.
• obywateli i społeczności lokalne – poprzez dialog, konsultacje, panele obywatelskie, szkolenia i programy pilotażowe.

Na swojej stronie Sitra prezentuje „100 sposobów na zrównoważone życie”, które mogą przyczynić się do zmniejszenia śladu węglowego i poprawienia standardu życia: https://www.sitra.fi/en/projects/100-smart-ways-to-live-sustainably/

Kalkulator do obliczenia indywidualnego śladu węglowego jest dostępny również w języku polskim.

Dane kontaktowe

The Finnish Innovation Fund Sitra

Nesta (National Endowment for Science, Technology and the Arts) to jedna z najważniejszych instytucji na świecie wspierających rozwój innowacji społecznych. Powstała w 1998 roku jako publiczny fundusz, a dziś działa jako niezależna fundacja charytatywna, której misją jest projektowanie, testowanie i skalowanie nowych rozwiązań dla dobra wspólnego.

Nesta łączy funkcje think-tanku, inwestora społecznego i partnera rozwojowego. Współpracuje z organizacjami publicznymi, firmami, startupami i społecznościami lokalnymi, by wspólnie odpowiadać na najważniejsze wyzwania współczesności – od nierówności społecznych, przez kwestie zdrowia publicznego, po transformację ekologiczną.

Misja i kierunki strategiczne

W swojej strategii na lata 2021–2030, Nesta koncentruje się na trzech kluczowych kierunkach, które definiują jej działalność:

• A Fairer Start – wyrównywanie szans dzieci, szczególnie z rodzin w trudniejszej sytuacji społecznej i ekonomicznej,
• A Healthy Life – promowanie zdrowego stylu życia, przeciwdziałanie otyłości i poprawa jakości zdrowia publicznego,
• A Sustainable Future – wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną i tworzenie zrównoważonego modelu rozwoju.

Nowa, dziesięcioletnia strategia, zakłada, że Nesta będzie nie tylko wspierać innowacje, ale również zmieniać sposób, w jaki powstają i funkcjonują systemowe rozwiązania społeczne. W tym celu organizacja przyjmuje trzy kluczowe role:

• Partner innowacji (innovation partner) – współpracuje z sektorem publicznym, społecznościami i organizacjami, pomagając im projektować i testować nowe rozwiązania.
• Twórca przedsięwzięć (venture builder) – poprzez jednostkę Nesta Impact Investments inwestuje w startupy i firmy społeczne, które łączą misję społeczną z trwałym modelem biznesowym.
• Inicjator zmian systemowych (system shaper) – inicjuje zmiany w polityce publicznej, tworzy standardy, promuje dobre praktyki i wspiera wdrażanie innowacji w skali krajowej i międzynarodowej.

Metody pracy i podejście do innowacji

Nesta znana jest z łączenia nauki, danych i technologii z działaniami społecznymi. W swoich projektach wykorzystuje narzędzia analityczne, badania społeczne i sztuczną inteligencję, tworząc modele, które pomagają lepiej zrozumieć rzeczywistość i podejmować decyzje oparte na faktach:

• w programie Open Jobs Programme analizuje dane z rynku pracy, aby pomóc osobom dotkniętym automatyzacją miejsc pracy znaleźć nowe ścieżki kariery.
• w programie Centre for Collective Intelligence Design łączy sztuczną inteligencję z metodami partycypacyjnymi, wspierając tworzenie rozwiązań opartych na współpracy.

Współpracowała m.in. z Programem Rozwoju ONZ (UNDP) w ponad 60 krajach, pomagając w tworzeniu lokalnych strategii zrównoważonego rozwoju.

Jednym z najważniejszych projektów Nesta jest „Standards of Evidence” (https://www.nesta.org.uk/feature/innovation-methods/standards-evidence/) , czyli system oceny efektywności innowacji. Opracowane w jego ramach narzędzia pomagają nie tylko sprawdzić, czy dane rozwiązanie działa, ale też zrozumieć, dlaczego działa i jak można je udoskonalać.

Dane kontaktowe

Nesta | UK innovation agency for social good

Social Innovation Exchange (SIX) to brytyjska organizacja charytatywna i globalna sieć praktyków innowacji społecznych, powstała w 2008 roku, aby łączyć ludzi, instytucje i sektory, które szukają nowych sposobów rozwiązywania problemów społecznych. SIX wierzy, że kluczem do zmiany świata jest współpraca oparta na wzajemności, dzieleniu się wiedzą i wspólnych wartościach.
Organizacja łączy instytucje publiczne, prywatne i społeczne w różnych krajach, tworząc przestrzeń do współpracy, wymiany doświadczeń i budowania globalnej solidarności. Dzięki temu ludzie i organizacje mogą wspólnie odkrywać swoją siłę w działaniu na rzecz lepszego społeczeństwa.

W 2025 roku SIX rozpoczęło nowy etap rozwoju pod nazwą EdelGive with SIX – partnerstwo z indyjską fundacją EdelGive, które ma wzmocnić głos i perspektywy tzw. globalnego południa oraz przyczynić się do bardziej zrównoważonej globalnej wymiany wiedzy.

Główne obszary działania SIX

• Budowanie i wzmacnianie globalnej społeczności innowatorów społecznych – poprzez sieci, warsztaty, wydarzenia i wspólne projekty.
• Wsparcie instytucji publicznych, NGO-sów i fundacji w rozwijaniu potencjału innowacyjnego – doradztwo, szkolenia, współtworzenie strategii.
• Tworzenie i popularyzacja metod i narzędzi systemowych (frameworks), łączących teorię z praktyką i pomagających wdrażać innowacje w różnych sektorach.
• Wpływanie na politykę publiczną – tak, aby innowacje społeczne stały się integralną częścią strategii miast, krajów i organizacji międzynarodowych.

SIX jest organizatorem festiwalu The Unusual Suspects, który ma na celu łączenie ludzi pomimo różnic, w przekonaniu, że w obecnych czasach jak nigdy potrzebujemy rozmów, które pielęgnują empatię i zrozumienie. Festiwal zapewnia bezpieczną przestrzeń do dyskusji, refleksji, wymiany pomysłów i rzucania wyzwań, które mogą doprowadzić do powstania innowacyjnych pomysłów na działania.

Komu SIX pomaga?

Dzięki szerokiemu zakresowi swojej działalności, ze wsparcia SIX może korzystać wiele różnych grup:

• innowatorzy społeczni – osoby i organizacje, które działają w sektorze NGO, edukacji, usług społecznych etc., i potrzebują wsparcia metodycznego, dostępu do sieci kontaktów, inspiracji czy partnerstw,
• instytucje publiczne, władze lokalne – chcące wprowadzać innowacje społeczne w swoich strategiach, polityce i działaniach. SIX pomaga im projektować działania bardziej otwarte (community-led), wspólnotowe i odpowiadające realnym potrzebom,
• fundacje, grantodawcy i filantropi – pomagając im lepiej rozumieć krajobraz innowacji społecznych, identyfikować potencjał i kierować wsparciem tam, gdzie może być największy wpływ.
• społeczności lokalne i grupy marginalizowane – poprzez działania, które promują wymianę wiedzy, uwzględnienie różnych perspektyw kulturowych i społecznych, oraz eksperymentowanie z rozwiązaniami dostosowanymi do lokalnych uwarunkowań.

Dane kontaktowe

SIX | Social Innovation Exchange

Centre for Social Innovation (CSI) w Toronto to jedna z najbardziej rozpoznawalnych organizacji na świecie łączących ideę coworkingu z misją społeczną. Powstało w 2004 roku z inicjatywy grupy przedsiębiorców społecznych, którzy dostrzegli, że zbyt wiele organizacji pracuje w izolacji, ponosząc przy tym wysokie koszty i tracąc potencjał współpracy. Postanowili więc stworzyć wspólną przestrzeń – dostępną, otwartą i sprzyjającą współdziałaniu. Z pomocą darczyńców i lokalnych partnerów uruchomiono pierwsze biuro o powierzchni 450 m², w którym pracowało czternastu założycieli. Tak narodziła się jedna z pierwszych na świecie przestrzeni coworkingowych o profilu społecznym.

Z czasem CSI rozrosło się w dynamiczny ekosystem, stając się miejscem spotkań, pracy oraz inspiracji dla organizacji, startupów, aktywistów i artystów działających na rzecz dobra wspólnego. Dziś skupia ponad 3 000 członków, a łączny roczny przychód generowany przez społeczność CSI przekracza 270 milionów dolarów.

Misja i wizja

Centrum działa jako inkubator, akcelerator i laboratorium innowacji społecznych, wspierając ludzi, którzy chcą tworzyć pozytywne zmiany. W swojej działalności kieruje się ideą „The Next Economy”, czyli nowej gospodarki, opartej na współpracy, partycypacji i szacunku dla planety. To koncepcja, która na nowo definiuje pojęcie sukcesu, promując zrównoważony rozwój i gospodarkę z korzyścią dla wszystkich – ludzi i środowiska.

Kluczowe działania i funkcje CSI

• Oferowanie przestrzeni coworkingowych w Toronto (m.in. lokalizacje Spadina i Annex) – biura prywatne, miejsca pracy współdzielonej, sale spotkań i przestrzeń do organizacji różnych wydarzeń,
• realizacja programów wspierających rozwój innowacji społecznych: warsztatów, mentoringu, szkoleń i inkubacji projektów,
• prowadzenie programów akceleracyjnych dla przedsiębiorstw i inicjatyw z obszarów przedsiębiorczości społecznej, klimatu, innowacji środowiskowych i wspólnotowych,
• stosowanie innowacyjnych modeli finansowania – np. community bonds, czyli obligacji społecznościowych, które pozwoliły na zakup budynków CSI przy zaangażowaniu lokalnej społeczności.

Komu pomaga CSI

Z oferty CSI mogą korzystać m. in.:

• organizacje pozarządowe i startupy społeczne, potrzebujące miejsca do pracy, kontaktów i wsparcia w rozwijaniu swojej misji,
• przedsiębiorcy, artyści i aktywiści, szukający inspirującej przestrzeni do współpracy i wymiany pomysłów,
• społeczności lokalne,  poprzez projekty takie jak Community Living Room, które udostępniają przestrzeń mieszkańcom i wspierają inicjatywy obywatelskie.

Centrum dla Innowacji Społecznych w Toronto to dziś coś więcej niż biuro – to wspólnota ludzi, którzy wierzą, że dzięki współpracy, kreatywności i solidarności można budować lepszą przyszłość.

Dane kontaktowe

Toronto – Centre for Social Innovation

Stanford Center for Social Innovation (CSI) to instytucja działająca w ramach Stanford Graduate School of Business, która łączy akademicką wiedzę z praktyką, by kształcić liderów angażujących się w zmiany społeczne i środowiskowe. CSI powstało pod koniec lat 90., gdy środowisko Stanforda — wydział biznesowy, kadra akademicka, studenci i absolwenci — dostrzegli szansę, by rozwijać nowe podejścia do problemów globalnych i lokalnych poprzez innowacyjne modele działania. Dziś CSI działa na przecięciu edukacji, badań i praktycznych inicjatyw, wspierając społeczników, start-upy społeczne, decydentów i organizacje non-profit. W jej filozofii leży przekonanie, że biznes i społeczeństwo mogą współdziałać, a innowacje społeczne wymagają systemowego myślenia i interdyscyplinarnego podejścia.

Kluczowe obszary działania

• Edukacja i kształcenie liderów społecznych – CSI oferuje kursy, ścieżki edukacyjne (np. Certificate in Public Management & Social Innovation), programy typu fellowships, warsztaty i możliwości nauki przez działanie (experiential learning),
• wspieranie przedsięwzięć społecznych – poprzez programy takie jak Social Entrepreneurship, Impact Labs czy Stanford GSB Impact Fund, CSI angażuje się w proces tworzenia, testowania i skalowania projektów społecznych oraz inwestycji łączących cel społeczny z modelem biznesowym,
• badania i rozwój wiedzy – CSI angażuje się w działalność badawczą, monitorowanie i ewaluację projektów społecznych, wspierając rozwój teorii i praktyki innowacji społecznych oraz publikując analizy i narzędzia dla społeczników.

Jednym z najważniejszych narzędzi opracowanych przez Stanford CSI jest „kompas wpływu” –  Impact Compass, model służący do oceny i planowania wpływu społecznego inicjatyw, projektów i organizacji.

„Kompas” opiera się na sześciu kluczowych wymiarach wpływu, które pomagają zrozumieć, w jaki sposób dana inicjatywa może przyczynić się do pozytywnej zmiany społecznej (np. wartość społeczna generowana przez dane rozwiązanie, czy rozwiązanie działa i jakie przynosi efekty, ile osób może być objęte danym działaniem, na ile działania te odpowiadają modelowi i misji danej organizacji). Dla każdego projektu powstaje jego „mapa wpływu” – wizualizacja, która pokazuje mocne strony działań, możliwe luki oraz kierunki rozwoju.

Impact Compass służy nie tylko studentom, ale także organizacjom partnerskim – fundacjom, przedsiębiorstwom społecznym i instytucjom publicznym – jako narzędzie planowania strategicznego, wspierające decyzje inwestycyjne i oceny skuteczności działań. Platforma zapewnia dostęp do darmowych materiałów do nauki i źródeł wiedzy.

Stanford Center for Social Innovation odgrywa ważną rolę w kształtowaniu globalnego dyskursu o innowacjach społecznych. Poprzez badania, programy edukacyjne i współpracę z praktykami z całego świata, centrum inspiruje do tworzenia rozwiązań, które łączą efektywność biznesową z empatią i odpowiedzialnością społeczną.

Dane kontaktowe

Stanford – Center for Social Innovation