Wstecz Niepełnosprawna młodzież na rynku pracy

Uczniowie z niepełnosprawnością intelektualną to osoby mało samodzielne, często pozbawione szansy na zmianę tego stanu rzeczy. Wynika to nie tylko z ograniczeń związanych z niepełnosprawnością umysłową, ale również z tego, że są to osoby stale zaopiekowane przez otoczenie, prowadzone „za rękę” przez rodziców, nauczycieli, terapeutów itd. Nie sprzyja to kształtowaniu u nich odpowiedzialności za swoje zachowanie i życie. Osoby te nie mają tworzonych warunków do nauki samodzielności, odpowiedzialności czy gospodarowania pieniędzmi, brakuje im też możliwości, by pokazać swoje predyspozycje, umiejętności czy wykazać się aktywnością.

Innowacja polega na przetestowaniu na nowej grupie docelowej – osobach z niepełnosprawnością intelektualną (OzNI) – metody kształtowania u młodzieży kompetencji przydatnych na rynku pracy. Metoda ta opiera się na organizacji i prowadzeniu spółdzielni uczniowskiej. Spółdzielnie takie są nieobecne w szkołach specjalnych i innych placówkach kształcących OzNI. Zazwyczaj uczniowie z niepełnosprawnością intelektualną, uczęszczając do szkół kształcenia zawodowego, odbywają praktyki u współpracujących ze szkołą pracodawców lub w specjalnie zorganizowanych warunkach warsztatowych w szkole. Mają z góry narzucony program praktyk, uczą się pojedynczych, prostych umiejętności, a więc tylko niektórych spośród kluczowych dla rynku pracy kompetencji. W spółdzielni uczniowie od początku są zaangażowani w każdą fazę planowania i realizacji przedsięwzięcia. Są odpowiedzialni za wdrożenie pomysłu, działania i rezultaty, w tym powodzenie finansowe. W czasie testowania innowacji, spółdzielnia uczniowska przybrała formę kawiarni “Królewska” i działała przy Zespole Szkół Specjalnych w Świdnicy.

Osoby z niepełnosprawnością intelektualną stopnia lekkiego – uczniowie szkoły zawodowej specjalnej i/lub szkoły przysposabiającej do pracy.

• Placówki oświatowe prowadzące szkoły, które przysposabiają do pracy;

• szkoły zawodowe specjalne dla osób z niepełnosprawnością intelektualną lekkiego stopnia.

Podręcznik “Innowacja w procesie nauczania przedsiębiorczości uczniów niepełnosprawnych intelektualnie. Dlaczego opłaca się zatrudnić osoby niepełnosprawne”, w tym m.in.:

• konspekty warsztatów dla uczniów;

• zasady tworzenia spółdzielni;

• przykładowy statut spółdzielni uczniowskiej;

• ankieta badająca poziom kompetencji uczniów.

Uczniowie przez 3 miesiące współprowadzili kawiarnię (działającą na zasadzie spółdzielni uczniowskiej) przy Zespole Szkół Specjalnych w Świdnicy. Nauczyli się przygotowywać posiłki, obsługiwać gości, wydawać resztę itd. Wypracowane zyski zostały przeznaczone na rozwój spółdzielni – zakup dalszych sprzętów i produktów. Wszyscy założyciele spółdzielni nabyli kompetencje przydatne na rynku pracy – pracowali samodzielnie, planowali kolejne działania, wywiązywali się z powierzonych obowiązków, nauczyli się punktualności, gospodarowania pieniędzmi itd., nabrali pewności siebie, wzrosła ich samoocena, poczuli, że są kimś ważnym i przydatnym w społeczności szkolnej, poznali wartość pieniędzy i w miarę swoich możliwości nauczyli się nimi gospodarować, stworzyli zespół odpowiedzialny za sukces przedsięwzięcia.

Nauczycielki, które pełniły rolę opiekunek spółdzielni, nabyły wiedzę i umiejętności tworzenia spółdzielni uczniowskiej i postanowiły przekazać dalej zdobytą wiedzę – zgłosiły się do Oddziału Doskonalenia Nauczycieli, by służyć kompetencjami innym placówkom kształcącym uczniów z niepełnosprawnością intelektualną (SU ZARADNI I SAMODZIELNI to pierwsza taka inicjatywa w Aglomeracji Wałbrzyskiej). Zostały trenerkami pracy, będą szkolić kolejne grupy uczniów i pracowników spółdzielni uczniowskich, planują również rozbudować sieć współpracy z pracodawcami.

Rodzice zmienili postawę wobec inicjatywy z negatywnej na pozytywną. Na początku sceptycznie wyrażali się o pomyśle, jednak gdy zobaczyli zaangażowanie swoich dzieci, które nie mogły się doczekać uruchomienia kawiarenki, zmienili zdanie i zaangażowali się w przedsięwzięcie (np. w trakcie akcji charytatywnej na rzecz chorej nauczycielki upiekli ciasta).

• Nauczyciele, pedagodzy, opiekunowie osób z niepełnosprawnością intelektualną;

• trenerzy przeszkoleni z zakresu ekonomii społecznej.

Przykładowy kosztorys opracowany na podstawie niezbędnych elementów wdrożenia innowacji:

• Przygotowania formalno-prawne dotyczące statutu spółdzielni, zmiany w statucie szkoły itd. = ok. 360,00 zł;

• przygotowanie merytoryczne nauczycieli (prowadzenie działalności, finanse, marketing), w tym zbadanie ich poziomu kompetencji ex i post = 3200,00 zł;

• spotkania animujące pracę potencjalnych założycieli spółdzielni (1,5 godzinne): 5 spotkań z poczęstunkiem = 850,00 zł;

• spotkania z rodzicami potencjalnych założycieli spółdzielni z poczęstunkiem = 540,00 zł;

• przygotowanie merytoryczne uczniów / potencjalnych założycieli spółdzielni: 40 godzin warsztatów prowadzonych przez dwóch opiekunów spółdzielni = 4800,00 zł;

• indywidualna ocena poziomu kompetencji uczniów ex i post, przeprowadzona przez psychologa i doradcę zawodowego = 3200,00 zł.

Razem: 12 950,00 zł

Fundacja Inceptum:

E-mail: inceptumfundacja@gmail.com;

Adres korespondencyjny: Podlesie 14, 58-330 Jedlina-Zdrój.